Badanie dochodowości gospodarstw oraz czynników produkcji służy poprawie racjonalności gospodarowania w rolnictwie, a poprzez to sprzyja ewolucyjnej zmianie jego struktury podmiotowej, przy zachowaniu równowagi między kryteriami słuszności społecznej i ekonomiczności. Wykorzystując funkcję dochodową określoną dla gospodarstw zaliczonych do sześciu klas wg poziomu ESU ustalono, że główną barierą przejścia gospodarstwa z niższej klasy ESU do wyższej jest duże zróżnicowanie dochodu krańcowego podstawowych czynników produkcji. Podstawową przyczyną różnicowania dochodowości gospodarstw jest zaś czynnik pracy ludzkiej. Wzrost wydajności pracy sprzyja poprawie ekonomicznej efektywności gospodarstw ale powoduje też zmniejszenie liczby miejsc pracy w rolnictwie, co potwierdza – w pewnym sensie – rozbieżność interesu indywidualnego właściciela gospodarstwa względem społecznego. Celowe jest wyznaczenie ekonomicznej granicy między gospodarstwem rolnym a przedsiębiorstwem rolnym. Objęcie interwencjonizmem państwowym gospodarstw rolnych jest konieczne ze względu na realizację w nich celu społecznego w szerokim zakresie.