PRACA ORYGINALNA
WYKUP ZIEMI ROLNICZEJ A BEZPIECZEŃSTWO ŻYWNOŚCIOWE KRAJÓW ROZWIJAJĄCYCH SIĘ
Więcej
Ukryj
1
Warsaw School of Economics
Data nadesłania: 14-09-2022
Data ostatniej recenzji: 05-10-2022
Data akceptacji: 24-10-2022
Data publikacji: 22-12-2022
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej / Problems of Agricultural Economics 2022;373(4):22-45
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest przedstawienie zjawiska wykupu ziemi rolniczej (tzw. land grabbing) i jego wpływu na
zapewnienie bezpieczeństwa żywnościowego w Afryce w latach 2000–2020. W analizie wykorzystano dane
o transakcjach wykupu pochodzące z bazy Land Matrix oraz akty prawne znajdujące się w internetowym repozytorium kontraktów, tj. w Open Land Contracts (OLC) Uniwersytetu Columbia. W artykule zastosowane
zostały metody badań niereaktywnych, m.in. metoda analizy literatury przedmiotu oraz metoda
statystyczno-opisowa. W latach 2000–2020 zarejestrowano najwięcej transakcji wykupu ziemi rolniczej
w skali świata. Transakcje były zawierane w całym okresie, choć najwięcej z nich zawarto w latach 2007–
2011, tj. w okresach wyższych cen artykułów rolnych. Pod względem celów szczegółowych w transakcjach
rolniczych dominowały uprawy żywności, odpowiednio: 182 transakcje i ponad 1 mln ha zakontraktowanej
ziemi oraz produkcja roślinna na biopaliwa – 55 transakcji i prawie 1,5 mln ha ziemi. W fazie operacyjnej,
tj. produkcji, znajdowało się 64,3% transakcji wykupu ziemi rolniczej. Przeprowadzone badania pozwoliły
na sformułowanie następujących wniosków: w części umów w ogóle pomijano kwestię bezpieczeństwa
żywnościowego lokalnych społeczności, co pozostaje w sprzeczności z deklaracjami rządów państw, których
celem miało być jego zagwarantowanie; wskutek „wadliwości” kontraktów (vide sposób zawarcia
oraz egzekwowanie) zostają one unilateralnie unieważniane przez sądy krajowe w kraju goszczącym
bądź są zaskarżane przez inwestorów; land grabbing przyczynia się do utraty lub obniżenia poziomu
bezpieczeństwa żywnościowego krajów ubogich, które zabiegają o pozyskanie inwestycji w grunty orne.