PRACA ORYGINALNA
WIELOZAWODOWOŚĆ W RODZINACH ROLNICZYCH W POLSCE. STAN I TENDENCJE ZMIAN W LATACH 2005-2010
Więcej
Ukryj
1
Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa – Polska Akademia Nauk Warszawa
Data akceptacji: 18-06-2013
Data publikacji: 18-06-2013
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej / Problems of Agricultural Economics 2013;335(2):71-84
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Na podstawie przedstawionych tendencji zmian dokonujących się w zatrudnieniu ludności rolniczej należy sądzić, że z punktu widzenia potrzeb gospodarki krajowej zmierzały one w dobrym kierunku: malała ogólna liczba osób pracujących tylko w rolnictwie oraz w swoim gospodarstwie, wzrastała zaś liczba i odsetek osób wielozawodowych, podejmujących pracę również poza gospodarstwem rolnym, co zwiększało ich produktywność i dochody osobiste. Miało to wpływ na zmniejszenie się liczby gospodarstw rolnych i poprawę ich struktury obszarowej.
Z danych PSR 2010 wynika, że obecnie w Polsce jest 36% rolników wielozawodowych. Wielozawodowość ma zatem duże znaczenie i, jak pokazuje analiza zmian w latach 2005-2010, znaczenie to wzrasta. Dochody z pracy pozarolniczej stanowią znaczącą pozycję w całkowitym budżecie rodzin rolniczych, co jest istotne w obliczu utrzymującego się dysparytetu dochodów rolników.
Zjawisko wielozawodowości jest zakorzenione w sferze rolnictwa i okazuje się być względnie trwałą strategią życia i pracy w rodzinach rolniczych. Skoro ponad 1/3 populacji rolników wykonuje również działalność pozarolniczą, to fakt ten musi znaleźć należne miejsce w polityce gospodarczo-społecznej.
Przedstawiona analiza stanu i zmian zjawiska wielozawodowości, oparta o dane statystyczne, pokazuje jedynie zmianę ilościową. Drugą odsłoną zjawiska, nie mniej ważną, są zmiany jakościowe. Oba te aspekty uwarunkowane są kierunkami polityki głównie na szczeblu krajowym, wyznaczającymi ramy prawno-instytucjonalne działań w tym zakresie.
Dalsze uwalnianie zasobów pracy w rolnictwie i wykorzystywanie ich w sferze pozarolniczej będzie uzależnione od ogólnej sytuacji gospodarczej, a szczególnie od sytuacji na nierolniczym rynku pracy i możliwości wzrostu zatrudnienia poza gospodarstwem. Z drugiej zaś strony, zależeć będzie od „jakości” wolnych zasobów pracy, od ich wieku i poziomu wykształcenia (obecnie rezerwy w tym zakresie ogranicza podeszły na ogół wiek i niski poziom wykształcenia osób pracujących wyłącznie w gospodarstwie), a także zdolności przystosowawczych do nowych warunków pracy, w tym także mobilności zawodowej i przestrzennej.