Celem pracy było określenie długookresowych tendencji w użytkowaniu gruntów w gospodarstwach rolnych różnej wielkości w Polsce i Czechach, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw małych. Artykuł odpowiada na pytanie o funkcjonowanie małych gospodarstw rolnych w Polsce i Czechach, krajach reprezentujących odmienną strukturę użytkowania gruntów rolnych. Z jednej strony występuje rozdrobnienie gruntów w Polsce, a z drugiej dominacja gospodarstw dużych w Czechach, przy mniejszym udziale gospodarstw małych. Do osiągnięcia celu wykorzystano dane z badania struktury gospodarstw rolnych i spisu rolnego 2010 i 2020 Eurostatu dla sześciu okresów (2005, 2007, 2010, 2013, 2016, 2020) oraz wybrane dane za ostatnie lata z Banku Światowego. W analizowanym okresie można zaobserwować znaczny spadek liczby małych gospodarstw rolnych zarówno w Polsce, jak i w Czechach, przy mniejszym spadku powierzchni użytków rolnych. W związku z tym wzrosła średnia powierzchnia gospodarstw, co pozwoliło im poprawić produktywność ziemi, poprzez zwiększenie standardowej produkcji z hektara użytków rolnych. Analiza wykazała, że istnieją dwa różne modele rozwoju małych gospodarstw rolnych w polskim i czeskim sektorze rolnictwa, jednocześnie w obu systemach występują pewne pozytywne i pożądane tendencje.