Dynamiczny charakter zmian w otoczeniu rolnictwa oraz różne wizje polityki rolnej w krajach członkowskich Unii Europejskiej powodują, że na ogół kształt wspólnej polityki rolnej jest wypadkową wielu sił i czynników. Mają one zarówno charakter egzogeniczny, związany z sytuacją na rynkach światowych, polityką gospodarczą w skali globalnej i w skali Unii Europejskiej, a także endogeniczny, w związku z przemianami w sektorze rolnictwa i w jego bezpośrednim otoczeniu. W aktualnie trwającej dyskusji na temat przeglądu WPR ujawniło się wiele kontrowersyjnych zagadnień i poglądów, które będą wpływać na ostateczny kształt WPR w kolejnej perspektywie budżetowej po 2020 roku. Celem niniejszego opracowania jest krytyczny przegląd ewolucji polityki rolnej oraz określenie możliwych scenariuszy jej zmian w nowej perspektywie budżetowej po 2020 roku. Przystępując do przedstawienia możliwych scenariuszy przyszłej polityki rolnej, autorzy zwracają uwagę na pewne dylematy jej kształtowania, takie jak m.in: przewidywany wzrost globalnego popytu na żywność, ograniczanie poziomu intensywności produkcji w UE, racjonalność poziomu i alokacji wsparcia, problem kapitalizacji subsydiów w cenach ziemi, sprzeczne cele WPR, zróżnicowane oczekiwania krajów członkowskich czy konsekwencje brexitu dla WPR w kolejnej perspektywie budżetowej. Zasadnicze reformy WPR dokonały się w latach 90. XX wieku w reakcji na presję międzynarodową i wyniki negocjacji GATT, a później WTO. Obecna reforma WPR musi zmierzyć się z innego rodzaju siłami zewnętrznymi, takimi jak kryzys strefy euro, ruchy dezintegracyjne (brexit) oraz integracyjne w strefie euro, napływ emigrantów, zagrożenie terroryzmem, a także pogłębiające się niekorzystne zmiany klimatyczne. Autorzy, na podstawie przeglądu literatury i własnych przemyśleń, przedstawiają sześć możliwych scenariuszy rozwoju WPR po 2020 roku. Z dużym prawdopodobieństwem można przyjąć, że kształt przyszłej WPR będzie wynikiem politycznego kompromisu między krajami członkowskimi, co może wskazywać, że w najbliższej perspektywie budżetowej nie dokonają się radykalne zmiany WPR. W dłuższej perspektywie polityka rolna będzie poddawana kolejnym przeobrażeniom wymuszonym między innymi prawdopodobną rewolucją technologiczną, w obliczu której staje rolnictwo XXI wieku, zmianami demograficznymi na wsi, zmianami klimatu czy też potrzebą wspierania rozwoju obszarów wiejskich z uwzględnieniem ich różnorodności w krajach członkowskich.