PRACA ORYGINALNA
ROZWÓJ ROLNICTWA INDYWIDUALNEGO W KONTEKŚCIE ZACHOWANIA USŁUG EKOSYSTEMOWYCH GLEBY
Więcej
Ukryj
1
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnosciowej - Państwowy Instytut Badawczy
Data nadesłania: 01-07-2019
Data ostatniej recenzji: 09-07-2019
Data akceptacji: 28-08-2019
Data publikacji: 25-09-2019
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej / Problems of Agricultural Economics 2019;360(3):54-88
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Zagadnienie usług ekosystemowych jest względnie nowym pojęciem w teorii
ekonomii. Jest to pojęcie uznawane za problematyczne ze względu na trudność
w definiowaniu świadczeń dostarczanych człowiekowi przez ekosystemy, a dalej
na ich pomiar i wycenę. Część tych usług jest silnie powiązana z glebą. Gleba
jest jednym z podstawowych zasobów środowiska przyrodniczego niezbędnym
do prowadzania produkcji rolnej. Pełni ona wiele funkcji pozaprodukcyjnych
oraz dostarcza szeregu usług, które są niezbędne do egzystencji człowieka.
Opierając się na podstawowej klasyfikacji opracowanej przez Organizację Narodów
Zjednoczonych, gleba dostarcza następujące usługi ekosystemowe: podstawowe,
regenerujące, zaopatrujące oraz kulturowe. Z powodu różnorodności
usług wytwarzanych przez glebę konieczne jest zwrócenie większej uwagi na
jej jakość, która w znacznej mierze jest pochodną praktyk rolniczych. Ocena
rolnictwa przez pryzmat organizacji gospodarstw rolnych pozwala na ustalenie,
czy sposób gospodarowania sprzyja zachowaniu usług środowiskowych, czy też
może naruszać procesy środowiskowe. W tym świetle szczególnego znaczenia
nabiera przedstawienie zmian w rolnictwie na przestrzeni lat, w kontekście ich
wpływu na stan środowiska przyrodniczego.
Celem artykułu jest wskazanie zmian zachodzących w rolnictwie w Polsce
istotnych dla usług ekosystemowych gleby. W badaniu posłużono się danymi
statystyki publicznej GUS z lat 2005, 2007 oraz 2016, pochodzącymi z badania
struktury gospodarstw rolnych. Badanie obejmowało wszystkie gospodarstwa
indywidualne prowadzące działalność rolniczą od 1 ha użytków rolnych
utrzymanych w dobrej kulturze rolnej. Wyniki badań wskazały na dynamiczny
rozwój rolnictwa w Polsce po przystąpieniu do UE, aczkolwiek wiele zmian obserwowanych
może zagrażać zapewnieniu części usług ekosystemowych gleby.
Pozytywnie oceniono postępującą dywersyfikację roślin polowych, uwzględniającą
uprawę gatunków ozimych oraz roślin strukturotwórczych, także w formie
poplonów. Za kwestie problematyczne uznano z jednej strony postępujący proces
wycofywania się gospodarstw z produkcji zwierzęcej, z drugiej zaś rosnącą
koncentrację produkcji zwierzęcej.