PRACA ORYGINALNA
POZA CZARNĄ SKRZYNKĘ – W STRONĘ SYSTEMOWEJ TEORII RODZINY ROLNICZEJ I JEJ GOSPODARSTWA
Więcej
Ukryj
1
Warsaw University of Life Sciences, Warsaw
2
Institute of Agricultural and Food Economics National Research Institute, Warsaw
Data nadesłania: 23-07-2021
Data ostatniej recenzji: 13-09-2021
Data akceptacji: 14-10-2021
Data publikacji: 28-03-2022
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej / Problems of Agricultural Economics 2022;370(1):42-86
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie potrzeby komplementarnego względem ekonomii neoklasycznej
spojrzenia na rodzinne gospodarstwo rolnicze (RGR), a następnie zarysowanie ramowych koncepcji,
na których mogłaby się oprzeć przyszła systemowa teoria RGR. Artykuł ma charakter przeglądowo-koncepcyjny. W tekście dokonano przeglądu rozwoju dyscypliny ekonomiki i organizacji gospodarstw
rolniczych. Podkreślono, że oprócz podejścia analitycznego, które obecnie wpisuje się w główny, tj.
neoklasyczny nurt myśli ekonomicznej, istotne miejsce w tej dyscyplinie zajmowało podejście organiczne,
którego współczesne echa można odnaleźć w podejściu systemowym. Następnie przedstawiono dwa nurty
uznane za fundamenty docelowej teorii RGR: myślenie systemowe oraz nową ekonomię instytucjonalną.
Przedstawiono zarys koncepcji nowego podejścia do rodzinnego gospodarstwa rolniczego postrzeganego
jako systemowa całość łącząca rodzinę i jej gospodarstwo domowe zaangażowane w produkcję rolniczą,
przy czym istotnym atrybutem tej całości jest zdolność do redukcji wewnętrznych kosztów transakcyjnych
(kosztów agencji). W konkluzji stwierdzono, że gospodarstwa rodzinne wciąż pozostają dominującą formą
prowadzenia działalności rolniczej w Polsce, Europie i na innych kontynentach. Rodzinny charakter tych
podmiotów tworzy ich specyfikę zarówno na poziomie celów, jak i zachowań, którą trudno zredukować
do neoklasycznego modelu maksymalizującej zyski firmy. Potrzebne jest – komplementarne wobec dominującego
ujęcia neoklasycznego – podejście holistyczne, systemowe, uwzględniające ścisłe związki
między rodziną a rolniczą jednostką produkcyjną.