Opracowanie jest kolejnym z cyklu, w którym prezentowane są wyniki produkcyjno-ekonomiczne działalności produkcji roślinnej i zwierzęcej badanych w systemie AGRO-KOSZTY. W 2011 roku przedmiotem badań były: pszenica ozima, żyto ozime, jęczmień jary, rzepak ozimy oraz tuczniki (tj. żywiec wieprzowy). Indywidualne gospodarstwa rolne, które w ramach systemu AGROKOSZTY uczestni-czyły w badaniach działalności produkcyjnych położone były na terenie całego kraju, nie sta-nowiły jednak próby reprezentatywnej dla grup gospodarstw realizujących określoną produk-cję. Zostały one wybrane z próby gospodarstw prowadzących rachunkowość w systemie Pol-ski FADN. Gospodarstwa te należą do ekonomicznie mocniejszych i osiągających wyższy poziom produkcji niż gospodarstwa indywidualne średnio w kraju. Wynikające z tego tytułu różnice w poziomie i strukturze produkcji oraz nakładów, a przy tym niezbyt liczna próba badawcza powodują, że wyników uzyskanych dla badanych zbiorowości nie należy w sposób bezpośredni przekładać na wyniki przeciętne w kraju. Wyniki obliczeń dają jednak wiarygodny obraz opłacalności produkcji w wydzielonych grupach gospodarstw, odzwierciedlają tendencje w kształtowaniu się kosztów i mogą służyć badaniu współzależności między dochodowością produkcji a jej głównymi determinantami. Podstawowym celem badań była ocena efektów produkcyjnych i ekonomicznych ba-danych działalności produkcyjnych w gospodarstwach o większej skali ich produkcji, na tle gospodarstw produkujących na małą skalę. Badania koncentrowały się na zagadnieniach opłacalności produkcji, określono główne czynniki warunkujące najlepszy wynik, jak również starano się odpowiedzieć na pytanie, czy zwiększenie skali produkcji było uzasadnione eko-nomicznie. Według literatury przedmiotu racjonalność wielkości skali zależy od poziomu techniki, przyjętej technologii produkcji, warunków przyrodniczych i ekonomicznych; duża skala produkcji nie zawsze jest racjonalna [2]. Wiele uwagi poświęcono również kosztom produkcji, zwiększenie wolumenu produkcji wpływa na wielkość przychodów ze sprzedaży, ale także na ponoszone koszty. Optymalizacja kosztów to szerokie zagadnienie i podjęcie przez rolnika właściwej decyzji w zakresie inten-sywności produkcji nie jest proste. Według Manteuffela [4] nadmierna intensyfikacja powo-duje spadek opłacalności, spadek dochodu aż wreszcie zahamowanie wzrostu produkcji. Oce-nie poddano stopień zróżnicowania opłacalności produkcji, zarówno pomiędzy grupami gospodarstw, tj. przedziałami skali, jak też w obrębie ich samych, w tym celu posłużono się wybranymi miarami statystycznymi.