PRACA ORYGINALNA
FUZJE I PRZEJĘCIA W ŚWIATOWYM SEKTORZE ROLNO-ŻYWNOŚCIOWYM NA TLE WAHAŃ KONIUNKTURY GOSPODARCZEJ
Więcej
Ukryj
1
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB Warszawa
Data akceptacji: 15-09-2013
Data publikacji: 15-09-2013
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej / Problems of Agricultural Economics 2013;336(3):3-24
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Zmiany w strukturze podmiotowej sektora rolno-żywnościowego są przedmiotem stałe-go zainteresowania ze względu na ich znaczenie dla konkurencji i dobrobytu ekonomicznego producentów i konsumentów żywności. Dotyczy to zwłaszcza koncentracji prowadzącej po-tencjalnie do niekonkurencyjnego postępowania podmiotów dominujących w danej branży, polegającego głównie na wykorzystywaniu siły rynkowej w ustalaniu cen. Nasilanie się pro-cesów koncentracji w sektorze rolno-żywnościowym ma charakter ogólnoświatowy i dostrze-gane jest od dawna w wielu krajach. Dla przykładu już w 1966 roku w raporcie opracowanym pod auspicjami National Commission on Food Marketing uznano, że koncentracja w wielu gałęziach amerykańskiego sektora rolno-żywnościowego osiągnęła zbyt wysoki, niepożądany poziom, zwłaszcza w przetwórstwie owocowo-warzywnym, a wydatki na reklamę i promocję są nadmierne. Stwierdzono również, że na drodze fuzji i przejęć firmy stają się coraz większe przekraczając dalece rozmiary potrzebne do utrzymania pełnej efektywności operacyjnej.
Ze zjawiskiem koncentracji w przetwórstwie żywnościowym mamy do czynienia również w Polsce. W 2009 roku 280 dużych firm (zatrudniających ponad 250 pracowników) stanowiło zaledwie 1,8% całej zbiorowości liczącej 15,7 tys. podmiotów gospodarczych działających w tym sektorze, podczas gdy ich udział w zatrudnieniu wynosił 36,5%, a w sprzedaży aż 53,4%. W latach 2000-2009 zwiększył się stopień koncentracji w większości branż, głównie w przemyśle cukrowniczym, produkcji napojów bezalkoholowych i wyrobów cukierniczych oraz w przetwórstwie mleczarskim i rybnym. Wysokim i stabilnym udziałem dużych firm charakteryzują się także branża piwowarska i tytoniowa. W 2010 roku trzy największe firmy (grupy kapitałowe) generowały 85,7% przychodów w branży olejarskiej, 78,5% w branży piwowarskiej, 76,0% w branży tytoniowej, 75,6% w branży ziemniaczanej i 69,6% w branży ziemniaczanej. W każdej z tych branż branży wyłoniła się grupa firm dużych i średnich, zwanych liderami sektorów. Przewiduje się również, że procesy koncentracji w Polsce będą nadal postępować, a znaczenie dużych firm będzie rosło.