PRACA ORYGINALNA
AWERSJA RYZYKA A DOCHODOWOŚĆ CZYNNIKÓW WYTWÓRCZYCH W GOSPODARSTWACH ROLNYCH – UJĘCIE TEORETYCZNE I EMPIRYCZNE
 
 
Więcej
Ukryj
1
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego
 
 
Data akceptacji: 08-12-2014
 
 
Data publikacji: 08-12-2014
 
 
Zagadnienia Ekonomiki Rolnej / Problems of Agricultural Economics 2014;341(4):87-105
 
Artykuł (PDF)
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Zasobowa teoria przedsiębiorstwa wskazuje, ze podstawowym czynnikiem budowania przewagi konkurencyjnej przez przedsiębiorstwa są posiadane zasoby. Za względu na znaczne rozproszenie sektora rolnego, kwestię konkurencyjności i przewagi strategicznej należy rozpatrywać raczej w kategoriach ponad przeciętnych wyników, niż udziałów rynkowych. Za syntetyczny wyraz lepszej pozycji konkurencyjnej można uznać wyższą, w porównaniu do innych jednostek, dochodowość poszczególnych czynników produkcji. Neoklasyczny sposób postrzegania przedsiębiorstwa pomija jednak w ocenie jego rentowności znaczenie elementu ryzyka i niepewności. Główny nurt ekonomii przyjmuje, że racjonalny decydent dąży do maksymalizacji zysku, tymczasem rzeczywiste warunki funkcjonowania, w których ryzyko i niepewność odgrywają istotną rolę, sprawiają, że decydenci z awersją do ryzyka realizują inną funkcję celu. Teorie komplementarne wobec głównego nurtu ekonomii, takie jak teoria oczekiwanej użyteczności czy „teoria zależności od stanu otoczenia” akcentują oczekiwaną użyteczność jako kryterium decyzyjne w warunkach braku pewności. W ujęciu praktycznym mogłoby to oznaczać, że bardziej użyteczną dla decydenta jest taka alokacja zasobów, która z założenia nie służy maksymalizacji zysku (dochodu), lecz oczekiwanej użyteczności uwzględniającej postawę wobec ryzyka. W ujęciu teoretycznym wiązać się to powinno z niższą dochodowością czynników produkcji, w porównaniu do sytuacji w której maksymalizacji podlega właśnie zysk (dochód). Mając na uwadze wskazane zależności wynikające ze współczesnego staniu teorii ekonomii w ramach podjętej pracy postawiono hipotezę, że wyższa awersja do ryzyka wiąże się z niższą rentownością czynników produkcji odzwierciedloną w wybranych wskaźnikach dochodowości zasobów. Przeprowadzone analizy empiryczne wykazały, że w przypadku gospodarstw roślinnych i mieszanych zazwyczaj niższe wskaźniki dochodowości obserwowano w grupach o wyższej awersji do ryzyka, co stanowi potwierdzenie sformułowanej hipotezy. Oznaczać to może, że rolnicy, którzy bardziej niż pozostali obawiają się ryzyka osiągają gorsze wyniki ekonomiczne, wynikające z gorszego wykorzystania zasobów. Prawidłowości zaobserwowanej w odniesieniu do gospodarstw roślinnych nie potwierdzono w odniesieniu do specjalistycznych gospodarstw mlecznych i jednostek w typie „zwierzęta ziarnożerne”. W tym przypadku zaobserwowano, ze wyższy stopień niechęci do ryzyka (większa skłonność do ryzyka) wiązał się z gorszymi wskaźnikami rentowności. Hipotetycznie można przyjąć, ze przyczyny tych odmienności wynikają z różnych charakterystyk zarówno samych gospodarstw (ich zasobów) jak i z odmiennego charakteru ryzyka w porównaniu do typów roślinnych. Weryfikacja tych przypuszczeń wymaga jednak dalszych i bardziej szczegółowych badań.
Journals System - logo
Scroll to top